Հայաստանը 7-րդ դարում:
Ներկայացրու 7-րդ դարում Հայաստանում տեղի ունեցող կարևոր իրադարձությունները, ժամանակագրությունը:
Պատմիր Թեոդորոս Ռշտունու, նրա գործունեության մասին:
Հայոց իշխան, սպարապետ՝ 628-ից, մարզպան՝ 634-ից:
Ծննդյան թիվն անհայտ է:
Մահ. մոտ 654թ., Դամասկոս, թաղված է Աղթամարում:
Սասանյան պետության քայքայումից (637) հետո Հայաստանը հռչակել է անկախ, իսկ 639-ին վերամիավորել նաև Բյուզանդիային ենթակա հայկական գավառները:
Բյուզանդիան 640/641-ին ԹԵՈԴՈՐՈՍ ՌՇՏՈՒՆուն շնորհել է պատրիկի և կյուրապաղատի տիտղոսներ ու նրան ճանաչել Հայաստանի կառավարիչ:
ԹԵՈԴՈՐՈՍ ՌՇՏՈՒՆին ամրացրել է Հայաստանի բերդերը, հզորացրել Հայոց այրուձին և հաջողությամբ դիմակայել արաբ նվաճողներին:
Դժգոհելով ԹԵՈԴՈՐՈՍ ՌՇՏՈՒՆու ինքնուրույն քաղաքականությունից՝ բյուզանդական Կոստաս կայսրը 646-ին Հայոց իշխան է ճանաչել ոմն Թովմայի, որը Կոտայքում դավադրաբար կալանավորել է ԹԵՈԴՈՐՈՍ ՌՇՏՈՒՆուն և ուղարկել Կ. Պոլիս:
Կայսրը, երկյուղելով հայերի դժգոհությունից, ԹԵՈԴՈՐՈՍ ՌՇՏՈՒՆուն կրկին հաստատել է իր պաշտոնին և փորձել քաղկեդոնական դավանանք պարտադրել հայերին:
Վերլուծիր 652թ.-ի հայ-արաբական պայմանագիրը:
Հայ-արաբական պայմանագիր, 652 թվականին Արաբական խալիֆայության ապագա մայրաքաղաք Դամասկոսում հայոց իշխան և սպարապետ Թեոդորոս Ռշտունու և Ասորիքի կառավարիչ Մուավիայի միջև։
Թեոդորոսը հեռատեսորեն հաշվի էր առնում այն փոփոխությունները, որ տեղի էին ունեցել հարևան երկրներում։ Թուլացած Բյուզանդիանստիպված էր հոգալ սեփական անվտանգության մասին և զորքերը դուրս էր բերել Հայաստանից։ Նման պայմաններում Ռշտունին որոշում ընդունեց կողմնորոշվել դեպի օրեցօր հզորացող Արաբական խալիֆայությունը և պայամանգիր կնքել նրանց հետ։
Նարեկ Մանուկյան 